 |
| Egilea: Rawpixel.com; Freepik |
Gaur egun, telebistan lan egiten duten guztiek ikasi beharko luke zerbait codec eta bideo formatuei buruz. Langintza horretan laguntzeko xedez, hona hemen prestatu dudan ikasgaia gai hori hartuz. Bi atal ditu: bideo formatua zer den eta zeintzuk diren gehien erabiltzen diren formatuak eta codec-ak.
1. Bideo formatua zer den
Bideo formatuen garrantzia bi faktore nagusiren ondorioa da.
Lehenik eta behin, bideo-fitxategiak seguruenik gordeko dituzun fitxategi gehienak baino nabarmen handiagoak dira eta bideo-bereizmenak handitzen jarraitzen duen heinean, fitxategien tamaina berez handitzen doa. Aukeratzen duzun formatuak oso zeregin garrantzitsua izango du zure bideo-fitxategiaren azken tamaina zehazteko.
Bigarrena, bideoek hainbat atal dituzte, azken paketean elkartu behar direnak. Ez du bideoaren zati egokia bakarrik, audio-fluxuak eta informazio gehigarria ere baditu, hala nola izenburu itxiak, metadatuak, kasu batzuetan menu-egiturak eta abar, elkarrekin lan egin behar duen guztia, alegia.
 |
| Egilea: Clker Free Vector Images; Pixabay.com |
2. Bideo formatu erabilienak
Bideo baten fitxategi-luzapenak edukiontziari egiten dio erreferentzia normalean. Edukiontziek codec-ak baliatzen dituzte eta codec-ak desberdinak izan daitezke. Gogora dezagun codecak oso inportanteak direla, bideoak trinkotzeko eta destrinkotzeko balio dutelako, gaur egun Interneten oso erabilgarria dena.
Bideo formatu digital mota asko daude eta zerrenda honetan jartzen saiatuko naiz.
WebM formatu librea ez dut sartu, zeren eta multimedia formatua baita, Interneten HTML5 deritzonarekin erabiltzeko sortua izanik, VP9 bideo codecarekin funtzionatzeko sortua baita.
MP4
Bideo formatu mota hau gaur egun gehien erabiltzen den formatuetako bat da, batez ere onlineko edukiak partekatzeari dagokionez. Izan ere, Youtubek . mp4 formatuan gomendatzen du fitxategiak igotzea, bideoaren kalitate onena lortzeko.
Bideo eta audio datuez gain, azpitituluak eta irudiak gordetzeko ere erabil daiteke. H. 264 edo H. 265rekin (codec-ak) konbinatzen da normalean.
Bestalde, esan dezagun. mp4 edukiontziak fitxategi tamaina nahiko txikia izan dezakeela kalitate handia mantenduz. Sfotware programa gehienek erabiltzen dute MP4.
MKV
Bideo formatu profesionala da, formatu irekia
duelarik; hori dela-eta, ez duzu eskubiderik ordaindu beharko
erabiltzeagatik. Matroska izena du, errusiar panpina tradizionalek
bezala.
MKV 2002ko amaieran sortu zen eta ezaguna egin da mkv
fitxategi bakar baten barruan, audio kanalarekin, hainbat audio eta
hainbat azpititulu batera gorde dezakegulako.
Mp4 formatuan
bezala, audio eta bideo kalitate oso ona eskaintzen du espazio txikian.
Eta bitxikeria gisa, html bidez online bideoa integratzeko aukera ematen
duen WebM formatua, Matroska-k inspiratua da.
AVI
Bideo formatu pribatibo eta zaharra da. AVI formatua codec askorekin erabil daiteke. Formatu hau Microsoft enpresak garatu zuen bideogintzan monopolioa lortu ahal izateko asmoarekin. Streaming-ez bidaltzeko edota deskargatu egiteko ez da egokia, AVI formatuko fitxategiak oso astunak edo pisu handikoak direlako. Horrexegatik gaur egun ez dira oso erabiliak. Hala ere Interneten oraindik ikusten dira AVI formatuko fitxategi handiak. Microsoftek Windows 3.1 rekin garatu eta kaleratu ziren aspaldi .
FLV
Formatu pribatiboa da, AEBetako Adobe enpresarena. Flash izena ematen zaio (Flash Video, FLV). Existitzen diren bideo formatu moten artean arrakasta handia lortu zuen Interneten garai batean. Adobek flash erreproduzitzailea sortu zuen. Flash Video-k , hala ere, ez zuen kalitate handirik ematen. Google enpresak gerra egin zion eta Youtube-tik kendu eta gero, beheraka joan zen formatu honen erabilera.
MOV
Formatu pribatiboa da. Apple-ren bideo formatu moten artean, onena eta erabiliena da. Apple-k MOV edukiontzia garatu zuen QuickTime erreproduktorearekin erabiltzeko. MOV fitxategiek kalitate oso altua izaten dute, baina fitxategi tamaina nahiko handikoak dira era berean .mov luzapena dutenak.
Formatu hau erabilgarria izan daiteke baldin eta Apple ordenagailuan kalitate handiko bideo bat artxibatzeko asmoa baduzu.
WMV
Formatu pribatiboa da, ez librea, alegia. Windows media bideoek fitxategiaren tamainarik txikiena izan ohi dute, eta horrek aukera ona egiten du posta elektronikoz edo fitxategiaren tamainaren mugak dituzten beste metodo batzuen bidez bidali behar badituzu. Hala ere, hau kalitatean jaitsiera nabarmena izatearen konpentsazioarekin dator.
Denboraren joanean, WMV formatuan 720 eta 1080 bereizmen handiko bideo kalitatea sartu da. Gauzak konplikatzeko, .wmv fitxategiak bukatzen diren bideoak .asf edukiontzian gordetzen dira normalean.
Windows Media Video Microsoft produktuetatik kanpo oso gutxi erabiltzen da gaur egun. Hala ere, Microsoft-en PowerPoint multimediazko programaren bideo formatua da.
DivX
DivX, Xvid bertsioarekin batera, codec zaharragoa da, bideoaren kalitatea handitzeko diseinatua, fitxategi tamaina nabarmen handiagoak sortuz, jakina. Bideo formatu normala da, oraindik ere hainbat ingurune komertzialetan erabiltzen dena, non fitxategiaren tamainari buruzko kezka gutxiago dagoen, hala nola bideoak zuzenean disko gogorretan gordetzen eta garraiatzen direnean.
H.264
Bideo formatu mota erabilienetako bat da, Mpeg-4 izenarekin ezagutzen dena, H.264 konpresio galeratsua erabiltzen du eta gaur egun erabili ohi den bideo formatu unibertsala da. Codec-a oso onartua dago eta bideoen ekoizpenean, argitalpenean eta banaketan erabiltzen da. Kamera eta DSLR askok h.264 baliatzen dute grabatzeko. Blu-ray diskoetarako estandarra da, baita web bideo zerbitzari askorentzat ere. H. 264-k mpeg-2k baino konpresio edo trinkotze eraginkorragoa eskaintzen du eta halaber normalean bideoaren kalitate hobea bit-tasa berarekin.
H.264ren abantailetako bat da oso bit-tasa baxu eta oso altuetan ere erabil dezakezula. H.264k bereizmen baxuko bideo konprimituak bidaliko ditu sarean eta, ondoren, bikain kodetuko du zure bereizmen handiko filma bit-tasa super altuetan hdtv bati entregatzeko.
Codec hau maiz erabiltzen da .mp4 eta .mov formatuetan.
H.264ren hobekuntza da codec berria erabiliz, kalitatea handituz trinkotze maila berberakin aurreko bertsioarekin erkatuz.
Google-k 2013an sortutako formatu irekia eta librea da. Firefox nabigatzaileak 2014an onartu zuen formatu hori, nabigatzaileak berak bereganatuz formatu horretako bideoak ikusi ahal izateko 28. berrtsiotik aurrera.
XVID
Codec librea da eta DivX codeca sortu zuen pertsona berberak egin zuen proiektua Xvid codec-a garatzeko Software Librearen indarrekin batera. Divx-ek hain ezaguna izateari utzi zionean, XviD-ek bere kalitate hobeagatik gainditu zuen, eta gero eta ospetsuagoa bihurtu zen, DVD erreproduzitzaile askok babesten zutelako.
Gaur egun, nahiz eta beste bideo formatu indartsuagoak egon, konpresio hau oraindik ere erabiltzen da bere errendimendua eta konpresio abiadura oso onak direlako.
MPEG1 espezifikazioaren formatua da. Kalitate eskasa du eta garai batean Asian oso hedatua izan zen, VHS formatuetan zegoen kalitate urriaren parekoa lortzen zuen formatu honek. 800 megako CDetan filmak gordetzea ahalbidetzen zuen. Gaur egun gutxi ikusten da. CD eta DVD euskarrietan filmak eta gainerako fitxategiak gordetzeko erabili zen.
VCD fitxategien kalitatea hobetu nahirik, SVCD sortu zuten. MPEG2 formatuak dira biak, CD eta DVD euskarrietan erabiltzeko sortuak. Gaur egun ez dira asko erabiltzen.
RealVideo
Formatu pribatiboa da. Real Video lotuta dago RMrekin. RM fitxategia Realmedia multimedia edukiontzi formatuan gordetako multimedia fitxategia da, RealNetworks-ek garatua, Real Video bezala. Soinua gorde dezakezu RealAudio formatuan, eta RealVideo foirmatuan bideoa gordetzeko, edo biak batera erabili. RM fitxategiak interneten zehar edukiak igortzeko edo bidaltzeko erabiltzen dira, hala nola bideoak eta Interneteko irratienak. Garai batean arrakasta lortu zuen, baina denboraren poderioz, pribatiboa izanik, beheraka joan zen erabilera.
Real Player erreproduktorea sortu zuten RM formatua erabiltzeko sistema eragile desberdinetan: Linux, Mac, Windows eta abarretan.
Iruzkinak